Pomimo wielu przeprowadzonych badań nad funkcją i florą bakteryjną jelita grubego (łac. colon), wyniki kolejnych badań nadal bywają zaskakujące. Udowodniono, że oprócz wchłaniania substancji odżywczych i formowania kału umożliwia ono pozbycia się resztek strawionego pokarmu, ułatwia powstawanie niektórych witamin, wspiera odporność i mechanizmy przeciwdepresyjne, dlatego nazywane bywa nawet ,,drugim mózgiem’’.
Jelito grube (okrężnica) składa się z segmentów: kątnicy, wstępnicy, poprzecznicy, zstępnicy, esicy, odbytnicy i odbytu, a także specyficznego odcinka na wysokości kątnicy: wyrostka robaczkowego. Jest najszersze w początkowym odcinku, a potem stopniowo zwęża się aż do odbytu. W ściankach jelita cienkiego występują kosmki, umożliwiające wchłanianie substancji odżywczych, natomiast w jelicie grubym za przetworzenie składników pokarmowych odpowiada flora bakteryjna, a charakterystyczne dla ścian jelita grubego są trzy taśmy składające się z pogrubiałej tkanki mięśniowej, przyczepki sieciowe oraz uchyłki jelita grubego. Skuteczność pracy jelita grubego jest uzależniona od perystaltyki, tzn. im większa mobilność jelita, tym lepszy efekt. Nie bez znaczenia dla pracy jelit jest aktywność fizyczna osobnika oraz suplementacja, a także stan emocjonalny, im większy i dłużej trwający stres tym mniej stabilna praca jelit. Bez wody nie ma życia, dlatego organizm stara się ją pozyskać z różnych źródeł, wchłaniając ją w sposób ciągły, jelito grube może odzyskać nawet do 90% wody zawartej w treści pokarmowej, tj. ok. 1-2 litry płynu na dobę, a także znaczne ilości chloru i sodu. Zakłócenie tego procesu powoduje utratę wody wraz z elektrolitami (w tym potasem). Nie w pełni poznane jeszcze funkcje jelit, a znacząco powiązane z florą bakteryjną to budowanie odporności i wspomaganie prozdrowotnych procesów w organizmie.
Depresja, reakcja na stres ma związek z jelitami, gdyż w nich, a nie w mózgu powstaje 90% serotoniny (przewodu pokarmowego), neuroprzekaźnika nazywanego hormonem szczęścia, jeśli w jelicie grubym brakuje odpowiednich bakterii to wytwarzanie serotoniny spada nawet o 60%. Wzbogacenie flory bakteryjnej w probiotyki zwiększa produkcję serotoniny i zarazem stan zadowolenia danej osoby, dlatego coraz większą uwagę zwraca się na diagnostykę jelit, a także ich wsparcie odpowiednią dietą, ponieważ jelita są siedliskiem dla ponad 100 trylionów bakterii, a struktura mikroflory każdej osoby jest niepowtarzalna, jak linie papilarnie. Gdy mikroflora jelitowa jest na właściwym poziomie, to z dużym prawdopodobieństwem można wskazać, że układ odpornościowy będzie również zmobilizowany, tzn. odporny na ryzyko rozwoju chorób autoimmunologicznych i nowotworów. Bakterie zasiedlające jelita człowieka nie są w stałej liczbie i u osób pochodzących z krajów o wysoko rozwiniętej gospodarce jest ich mniej o ok. 25% niż w jelitach np. Indian z Amazonii, ponieważ bakteriom jelitowym najprawdopodobniej szkodzi ,,cywilizacja”, antybiotyki i przetworzona żywność. Autorzy najnowszych wyników badań wskazują, że od stanu jelit, zależy również zdrowie psychiczne. Układ pokarmowy człowieka zawiera drugie co do wielkości po mózgu skupisko neuronów w organizmie. Jelitowe neurony potrafią wytwarzać liczne neuroprzekaźniki, takie jak dopamina czy serotonina.
Z jakiego powodu układ nerwowy w jelitach jest tak ważny?
Rozpatrując problem na drodze ewolucji należy stwierdzić, że pierwotne stworzenia, przypominające dzisiejsze robaki, w zasadzie nie miały mózgu, a ich prosty układ nerwowy oplatał przewód pokarmowy. Najprawdopodobniej z tej sieci neuronów stopniowo wyodrębnił się mózg, tyle że jelitowy układ nerwowy funkcjonuje poza świadomością, tak więc człowiek nie zdaje sobie sprawy z jego wpływu.
Lepiej pomyśleć wcześniej, niż płacić później i liczyć każdego dniana wyzdrowienie!!!
Najpoważniejsze choroby jelit to nowotwory, które mogą mieć charakter i przebieg łagodny lub złośliwy. Mogą mieć one związek z czynnikiem genetycznym oraz pokarmowym. Najczęściej nowotwór pojawia się w odbytnicy i części esowatej okrężnicy. Zapobieganie nowotworom jelita grubego nie jest łatwe, jeśli nie zna się przyczyn ich powstania i nie stosuje się profilaktyki w postaci unikania chorób, leków obniżających odporność organizmu, a także nie stosuje się odpowiedniej diety i nie wspomaga się pracy jelit suplementami. Zapobieganie nowotworowi jelita cienkiego, który występuje rzadziej od jelita grubego przedstawia się podobnie jak przy nowotworze jelita grubego. Hipoteza – zdrowe jelita to zdrowy mózg – ma uzasadnienie w badaniach wielu naukowców, którzy sugerują, że higiena mózgu ma związek z jelitami, gdyż wiele szkodliwych substancji z jelit przedostaje się do mózgu wpływając na jego funkcjonowanie. Produkty, które wywołują choroby jelit należy eliminować z codziennej diety, pamiętając, że spożywanie wysoko przetworzonych produktów zaburza pracę jelit i może negatywnie oddziaływać na funkcjonowanie mózgu.
Smażenie należy zastąpić gotowaniem na parze lub duszeniem i pamiętać o regularności, tzn. spożywać 5–6 posiłków dziennie w stałych odstępach czasu i w zrównoważonych porcjach.
Chcesz zadbać o swoje zdrowie nie zapominaj o wspieraniu jelit, postaw na właściwe odżywianie, aktywność fizyczną, nawadnianie i suplementację!!!
Prof. nadzw. dr hab. Dariusz Mucha
Konsultant naukowy STARLIFE
